January 13, 2012

ახლო აღმოსავლეთის ავტოსადგურებში

ისევ 2010–ია, ისევ სირიაში ვარ, ჰომსში (ეს ის ცნობილი ჰომსია, ეხლა რომ გაძლიერებული მიტინგ–შეტაკებები მიმდინარეობს).

მოკლედ საქმე ასე იყო. პალმირადან გზად შეძენილ გერმანელ მეგზურებთან ერთად მინი ავტობუსი ვიქირავეთ კრაკ დე შევალიემდე. ვინც არ იცით ეს არის ჯვაროსნების ცნობილი ციხე სიმაგრე, რომელიც როგორც გიდმა გვითხრა, სალადინმაც კი ვერ აიღოო და თავის დროზე რიჩარდ ლომგული, მამლუქები და შემდეგ ოტომანები ყოფილან გამაგრებულები. 


(ესეც რამოდენიმე ფოტო ჩემი არქივიდან. აუცილებლად ნახეთ, თუ ვინმე სირიაში იმოგზაურებთ)

საეინტერესო იყო ექსკურსია კრაკ დე შევალიეში, მით უმეტეს, რომ მისი მონახულება სულაც არ იყო ჩემს თავდაპირველ გეგმაში, მაგრამ ზემოთ ხსენებული რამადანის დღესასწაულის დასრულების შემდეგ, შუეძლებელი გახდა ლოკალური ავტობუსის ბილეთის შეძენა, ამიტომაც პალმირადან დამასკომდე რომ ჩამეღწია, გზად გაცნობილი გერმანელების წინადადება მივიღე და მათთან ერთად ერთად ვიქირავე მინი ავტობუსი. დამპირდნენ რომ კრაკ დე შევალიეს შემდეგ ჰომსში დაგტოვებთო, რომელიც ქვეყნის შუაგულში მდებარეობს და სატრანსპორტო ჰაბს წარმოადგენს. ასეა თუ ისე, საინტერესო გზის "გამრუდება" გამომივიდა.

ჰომსის ავტოსადგურს რომ მივუახლოვდით, ფილმებში როგორც აჩვენებენ ხოლმე, მანქანიდან მგზავრის ჩანთას რომ ისვრიან, დაახლოებით ეგეთი სიტუაცია "გაიჩითა". გამიჩერეს სადგურთან, ჩანთან ჰაერში "მესროლეს", ერთმანეთი გადავკოცნეთ და აბა ჰეო ხელი დამიქნიეს.  
მინი ავტობუსი ისე ჩაყლაპა მანქანების ტალღამ, ვერც მოვასწარი გააზრება. ნუ კარგი, მოვტრიალდი და შევდივარ სადგურში. კარებთან ორმა პოლიციელმა გამაჩერა და პასპორტი მომთხოვა. ამხედ–დამხედეს, სახელზე გაეცინათ და "ველკომო" მითხრეს.

შევაბიჯე სადგურში. ეს იყო დიდი დარბაზი. ირგვლივ კი პატარ–პატარა კომპანიის ოფისები, უფრო სწორად ჯიხურები იყო განლაგებული. არცერთი სიტყვა ლათინური ანბანით დაწერილი. მხოლოდ არაბულით. ოფისების წინ "ზაზივალკები" გაურკვეველ მიმართულებებს გაჰყვიროდნენ: "ჰალაბ, ჰალაბ!", "დიმაშქ, დიმაშქ!", "ლუბლან!"  ცოტა არ იყოს და დავიბენი. მერე ბატონი გურამის ნასწავლი არაბული გავიხსენე, კერძოდ ის რომ, დამასკო არბულად არის "დიმაშქ" მივაჭერი იმ კაცს, ვინც ამ სიტყვას გაიძახოდა, და ჩემი 2 სიტყვა არაბულით ავუხსენი დამასკომდე რომ მივდიოდი. სალაროსთან მიმიყვანა, რაღაც უთხრა და მოლარემაც ბილეთი გამომიწოდა. როგორ "გამიხარდა", როცა ბილეთზე სულ არაბულად ეწერა ყველაფერი, თვით გასვლის დროც კი არაბული ციფრებით წაეწერა. ვიკითხე, ეს არ მესმის და როდის გადის ავტობუსი თქო. მითხრეს აქ დაელოდე და გეტყვითო.

დაველოდე...

ცოტა ხანში, მოდის ჩემთან ის კაცი, ვინც ბილეთი მაყიდინა, ხელით მანიშნა  წამომყევიო. ავიკიდე ჩანთა და გავყევი გარეთ. ავტობუსი ისე ეყენა, წარწერა ვერ დავინახე. კაცმა ჩანთა საბარგულში დამადებინა, ამაცილა სალონში, ჩემს ადგილზე დამსვა, ბილეთი გამომართვა,  რაღაც "Good Luck"-–ის მსგავსი ჩაილაპარაკა და ჩავიდა. ჩემს გვერდით პატარა ბავშვი იჯდა. გავუღიმე. 
ავტობუსი დაიძრა. ცოტა მღელვარებამ გადამიარა. დამასკოში მივდივარ, დამასკოში!

უცებ ავტობუსი მკვეთრად ამუხრუჭებს, კარები იღება და ამორბის კაცი, ვინც ბილეთი მაყიდინა და აქ ამომაცილა. გაწითლებულმა და აქოშინებულმა, ხელი წამავლო  "ჩამომათრია" ავტობუსიდან. ჩანთა თქო გავკივივარ... მძღოლი ჩანთას გვაწვდის. რაღაცას ბურდღუნებს ეს კაცი "very sorry, verry sorry, no bus". ვაი!... 


შემიყვანეს ისევ იმ სადგურში, აქ დაჯექიო მიმითითეს სკამზე და ისტერიულად ტელეფონზე რეკვა დაიწყეს. 
ნუ იტყვით, როგორც გავარკვიე, სულ სხვა ავტობუსში ჩავუსვივარ,  ვინ იცის სად მიშვებდნენ. თან უკვე ღამდებოდა. აბა წარმოიდგინეთ, რა საინტერესო თავგადასავალი მელოდა, როცა შუა ღამით დამასკოს ნაცვლად, კაცმა არ იცის სად ამოვყოფდი თავს...
უცებ,  სადგურში შემოვარდა ახალგაზრდა ბიჭი, ზუსტად მახსოვს, ქერა თმები ჰქონა, ცისფერი უნიფორმის პერანგი ეცვა და იმოდენა ცისფერი თვალები ჰქონდა, გავოცდი... ჩემზე მიანიშნეს. გამიღიმა, გამომყევიო მანიშნა, ჩემი ჩანთა მხარზე მოიგდო  და გასასვლელისკენ გაემართა. გავეკიდე. მე კი ის კაცი გამომეკიდა, ვისი წყალობითაც, ვინ იცის სად მივდიოდი.. "დიმაშქ"–თქო ვკითხე ამ ყმაწვილს, კიო... 

გავირბინეთ ავტო სადგურის უკანა ეზო. დამასკოს ავტობუსი, რომელიც თურმე უკვე გასულიყო სადგურიდან, მოებრუნებინათ და სადგურის გარეთ შუა ქუჩაში გაეჩერებინათ.  ჩანთა საბარგულში შეაგდეს, სალონში ამაცილეს, ადგილი მიმითითეს. ბილეთი აღარ მქონდა, იმიტომ რომ, წინა ავტობუსში როცა ჩამსვა, იმ კაცმა გამომართვა. "Dont Worry"-იო გამიღიმა სიმპატიურმა ყმაწვილმა. "ჩემმა გამცილებელმა" კი, თავდახრიმლა, ისევ ბოდიშების მოხდა დაიწყო. არაფერია თქო  იქეთ დავამშვიდე და ჩასვლისას ხელი დავუქნიე კიდეც. 

ავტობუსი დაიძრა, ჰომსიდან რომ გადიოდა უკვე ღამდებოდა კიდეც. გვერით გოგონა მეჯდა, ჯვარი ეკეთა. ვკითხე შენც დამასკოში მიდიხარ თქო, კიო... დავმშვიდდი...

ჰოდა, მერე რა რომ, კინაღამ გადამკარგეს, ხომ დროულად მიხვდნენ შეცდომას და ლამის ქალაქიდან გასული ავტობუსიც მოატრიელეს ვიღაც გურჯი მაწანწალასთვის. მე კი ეს მინი თავგადასავალი სამუდამოდ დამამახსოვრდა.

ეს იყო სირია...


January 6, 2012

სირია 2010–ში (Part 1)

უკვე ღამდებოდა ავტობუსი ალეპოს მიმართულებით რომ დაიძრა.

გიმგზავრიათ ოდესმე "პაბლიკ" ავტობუსებით ახლო აღმოსავლეთში? მარტოს? ღამით რამადანის დროს? შეიძლება ჩემს მოგონებებს შეცდომაში შევყავდე, მაგრამ ეს პირველი შემთხვევა იყო ჩემს ცხოვრებაში, როცა ასე მარტოდ მარტო მოვკალათდი სკამე და გავეშურე, სამხრეთისაკენ. 

მინდა ვურჩიო ქალ მოგზაურებს, თუ არასდროს არ გიმგზავრიათ მარტო ეგეთ სიტუაციაში, არ გაგიკვირდეთ, თუ, რბილად რომ ვთქვათ, რამოდენიმე მგზავრის  ზედმეტ ყურადღებას მიიპყრობთ. ასე მაგალითად, ჩემს უკან მსხდომი 2 ვაჟკაცი, მთელი ღამის მანძილზე ჩემი სკამის ზურგს ფეხებს ურტყამდნენ (იქნებ ვერ ეტეოდნენ? ვერ გეტყვით). გამცილებელი (თურქულ ავტობუსებში, ყოველთვის გამოწკეპილი გამცილებლები შემოგეგებებიან და ჩაის და ნამცხვრებს არ მოგაკლებენ მგზავრობისას), ყოველ გავლა გამოვლაზე ახერხებდა ჩემთვის მხარის გაკვრას. ჰო, მეტყვით არაფერიო, ეგ რა არისო, მაგრამ თუ იმას გავითვალისწინებთ, რომ არც კი ვიცოდი სად მივდიოდი და კაცმა არ იცოდა კიდევ შემიშვებდნენ თუ არა ქვეყანაში, ამ დეტალებს ყურადღებას ვაქცედი. კიდევ არგი, ის ცისფერთვალება სირიელი კაცი, ბარგი რომ ჩემთან ერთად ჩააბარა, ჩემს წინ იჯდა. არ ვიცი რატომ, მაგრამ დღემდე მახსოვს, როგორი იმედი მქონდა მისი და ის  უბრალო ფაქტი, რომ ჩემთან ახლოს იჯდა, მამშვიდებდა ამ შავი ხალხით გატენილ ავტობუსში.

ვტობუსი ჰატაის სადგურში შევიდა თუ არა, გამომიცხადეს ალეპოსთვის სხვა ავტობუსში უნდა გადაბარგდეო. ჩემი ზურგჩანთა ერთმა შავმა კაცმა მხარზე მოიგდო და სადღაც გაიქცა, გავეკიდე. ვიღაცამ ჰალებ–ჰალებ–ო დაიძახა, მისკენ წავედი. მესამე კაცმა პასპორტი გამომგლიჯა ხელიდან და სულ სხვა მიმართულებით წავიდა. გადავირიე, ჩანთას გავეკიდო, თუ პასპორტს? ჯანდაბას! პასპორტს გავეკიდე. 
სადისპეჩეროში შევვარდი, ჩემი პასპორტი ერთ ახმახ თურქს ხელში უჭირავს. "აა, გუჯისტან..." არ მესიაოვნა ტონი, მაგრამ ასეთ დროს, გურული ხასიათის გამოვლენას არავის გირჩევთ. თავი მორჩილად დავხარე, და ვიკითხე, ხომ მომცემენ ვიზას თქო. ამხედ დამხედეს, კი, შეიძლებაო... პასპორტი დაიტოვეს და მითხრეს 1 საათი დაელოდე გარეთ ავტობუსსო. გული უფრო მეტად დამიმძიმდა, მაგრამ მაინც გარეთ გამოვედი. ბარგი კაცმა არ იცის სადაა. პასპორტი ვიღაც თურქებს აქვთ. უკეთესს რას ინატრებს კაცი...

ჰოდა, მაშინ როცა უკვე სიმწრისგან ტირილი დავაპირე, იქვე სკამზე პენსიონერი მოგზაურების წყვილი შევნიშნე. აღმოჩნდა, რომ ისინიც ალეპოში, სირიაში მიდიან! მათი პასპორტებიც თურქმა დისპეჩერებმა დაიტოვეს. კარგი, ქართველ მაწანწალას დაჩაგვრას რა უნდა, მაგრამ კანადელი პროფესორებიც რომ ჩემნაირ სიტუაციაში დავინახე, დავმშვიდდი. შემდეგ, იამანიც გავიცანით. სირიელი სტუდენტი, რამადანის დასრულების აღსანიშნავად, სახლში ალეპოში მიდიოდა. იმ მომენტში, ნამდვილად ვიწამე, რომ მოგზაურობის ღმერთი არსებობს და ის არ მიმატოვებს... 
ფოტო, მე, იამანი, და კანადელი ქალი (სახელი არ მახსოვს, სადღაც მიწერია).


მაგრამ მთავარი ჯერ კიდევ წინ იყო. შავი, ღიპიანი და ულვაშებიანი მესაზღვრეების გაოცებული სახეები მელოდა წინ. 
–სად მიდიხარ? 
–სირიაში? 
–კეროდ? 
–ალეპოში, პალმირაში, დამასკოში.
–რატომ არ აიღე ვიზა თბილისში?
–იმიტომ, რომ ჩვენს ქვეყანაში არ არის სირიის საკონსულო..
–იტყუები! მე ვიცი რომ არის!
ეს ყველაფერი ისეთი დამტვრეული ინგლისურით, მე რომ ჩემი თავი ბაირონი მეგონება მათ ფონზე.
შუალედებში დახედავენ ჩემს პასპორტს, ვიღაცას გადააწვდიან. ასე ხელიდან ხელში მთელი საბაჟო მოიარა, ყველა ჩემს სახელს აკვირდებოდა, ამომხედავდა და ხარხარებდა – რაო, ჩაი (TEA) გქვიაო?... შაქრით ხარ, თუ უშაქროდო... თავი კიდევ უფრო მეტად დავხარე...

აი მაშინ  კიდევ ერთხელ დავაპირე ტირილი. რჩევა მეგობრებო, თუ რკინის ნერვები არ გაქვთ, უვიზოდ არ მიაჭრათ სირიის საზღვარს. ჰოდა, როცა უკვე ყველანაირი იმედი გადამეწურა, როცა, "საჭვო ყოფაქცევის ქალად" მიმიჩნიეს, აი მაშინ გაჩნდა ჩემს გვერდით იამანი, ის სტუდენტი ბიჭი. არ დაიზარა, თარჯიმნობა იტვირთა. თავისი ტელეფონიც კი ჩააწერინა მებაჟეებს, ამ გოგოზე მე ვაგებ პასუხსო. ამ დროს ფაქსმაც მოგვისწრო დამასკოდან, სირიის მთავრობამ დაადასტურა რომ არ ვიტყუებოდი და თბილისში საკონსულო არ გვაქვს. 

ვიზა ჩამირტყეს. 8 დღით ვაპირებდი დარჩენას, მაგრამ ბოლო მომენტში რომ მკითხეს რამდენი დღე დარჩებიო, 10–თქო ვიყვირე. კიდევ კარგი. ზემოთ ხსენებული რამადანის გამო 1 დღე ალეპოში გავიჭედე, მეორე დამასკოში. კიდევ ერთხელ გამიმართლა :).

როცა ვჯდებოდი, ავტობუსის მძღოლი მომიტრიალდა და მითხრა, ძალიან გაგიმართლაო. საერთოდ მინიმუმ 2 საათი სჭირდებათ საზღვარზე ვიზის აღებისთვის, შენ კიდევ რაღაც 30 წუთი დაგაყოვნესო...

ჰოდა, ის იყო დავმშვიდდი, რომ ავტობუსი ალეპოში შეგრიალდა. ყოფილხართ ალეპოში? თუ არა ვერასდროს გაიგებთ რას ნიშნავს, როცა გრძელი ღამის შემდეგ, უფრო გრძელი დილის და საზღვარზე გატარებული შუადღის შემდეგ, ზედ ალეპოს შუაგულში გაგიჩერებენ ავტობუსს და მოვედითო გეტყვიან.

მოვედით. ღმერთო, და ამისთვის მოვიკალი თავი?!

მეგზურებს დავემშვიდობე, კონტაქტები გავცვალეთ, ჩემი ზურგჩანთა ავიკიდე, ერთ ხელში Lonely Planet-ის წიგნი მდაიჭირე, მეორეში გუგლის რუკა ზედ რომ, ჩემი სასტუმრო მოვნიშნე.  კიდევ ერთი რჩევა მეგობრებ, თუ ახლო აღმოსავლეთში სასუმროს დაჯავშნას დააპირებთ, მარტო  ერთ წყაროს არ ენდოთ, LP- წიგნში და ფორუმში, აგრეთვეTrip Advisor–შიც გადაამოწმეთ და მხოლოდ რეიტინგის მაჩვენებელ ციფრს კი ნუ შეხედავთ, მოგზაურების რევიუებიც წაიკითხეთ აუცილებლად! 

ჩემს სასტუმროზე წიგნში ეწერა ერთადერთი სასტუმროა ძველ ქალაქშიო და ალეპოს ციტალედთან ყველაზე ახლოს არისო. მეც მეტი რა მინდოდა, ჩემი ჭკუით ყველაზე უსაფრთხო ადგილას ვიშოვე ღამის გასათევი (მარტო ვარ გოგო მაინც!). ჰოდა, უკვე 2 დღის ემოციებისგან გათანგული, ქალაქში ნახევარი საათის წანწალის შემდეგ მივადექი ძველი ქალაქის კარიბჭეს. ჰოდა, ეხლა წარმოიდგინეთ აღმოსავლეთის ბაზარი. ალეპოს ძველი ქალაქი კი მეტი  არაფერია თუ არა ეს დიდი ბაზარი, ერთ–ერთი ყველაზე დიდი მთელს ახლოაღმოსავლეთში. ვიდექი ბაბ ანტაკიასთან, ანუ ამ ქალაქის კარიბჭესთან, შუა საუკუნეების ნაისრალები რომ  დღემდე ეტყობა ზედ, წინ უამრავი ხალხი ტრიალებს, უფრო მეტი კი გაურკვეველი რაღაცაებით ვაჭრობს და აი მაშინ მივხვდი, რომ მაგარ შარში ვიყავი...




(გაგრძელება იქნება თუ არ დამეზარა ამდენი წერა)